การแปรรูปสมุนไพรเพื่อการจําหนาย
สมุนไพรถูกนํามาใชสารพัดประโยชนและถูกแปรรูปออกมาในแบบตาง
ๆ เพื่อการจําหนาย ซึ่งสามารถนํามาใชประกอบอาชีพ ทั่งอาชีพหลัก ละอาชีพเสริมได
สิ่งสําคัญที่สุดของการแปรรูปสมุนไพร คือการปรุงสมุนไพร
การปรุงสมุนไพร หมายถึง
การสกัดเอาตัวยาออกมาจากเนื้อไมยา สารที่ใชสกัดเอาตัวยา
ออกมาที่นิยมใชกัน
ไดแกน้ำและเหลา สมุนไพรที่นํามาปรุงตามภูมิปญญาดั้งเดิมมี 7 รูปแบบ คือ
1.การตม เปนการสกัดตัวยาออกมาจากไมยาดวยน้ำรอน
เปนวิธีที่นิยมใชมากที่สุด ใชกับสวนของเนื้อไมที่แนนและแข็ง เชน
ลําตนและราก ซึ่งจะตองใชการตมจึงจะไดตัวยาที่เปนสารสําคัญออกมา ขอดีของการต้ม
คือ สะอาด ปลอดจากเชื้อโรค มี 3ลักษณะการตมกินตางน้ำ
คือการตมใหเดือดกอนแลวตมดวยไฟออน ๆอีก 10 นาที หลังจากนั้นนํามากินแทนน้ำการตมเคี่ยวคือ
การตมใหเดือดออน ๆ ใชเวลาตม 20-30 นาที
การตม
3 เอา1 คือ การตมจากน้ำ 3 สวน ใหเหลือเพียง 1 สวน ใชเวลาตม 30-45 นาที
2.การชง เปนการสกัดตัวยาสมุนไพรดวยน้ำรอน
ใชกับสวนที่บอบบาง เชน ใบ ดอก ที่ไมตองการโดนน้ำเดือดนาน ๆ ตัวยาก็ออกมาได
วิธีการชง คือใหนํายาใสแกวเติมน้ำรอนจัดลงไป ปดฝาแกวทิ้งไวจนเย็น
ลักษณะนี้เปนการปลอยตัวยาออกมาเต็มที่
3. การใชน้ำมัน ตัวยาบางชนิดไมยอยละลายน้ำ
แมวาจะตมเคี่ยวแลวก็ตาม สวนใหญยาที่ละลายน้ำจะไมละลายในน้ำมันเชนกัน
จึงใชน้ำมันสกัดยาแทน แตเนื่องจากยาน้ำมันทาแลวเหนียวเหนอะหนะเปอนเสื้อผา
จึงไมนิยมปรุงใชกัน
4.การดองเหลา
เปนการใชกับตัวยาของสมุนไพรที่ไมละลายน้ำ แตละลายไดดีในเหลาหรือแอลกอฮอลการดองเหลามักมีกลิ่นแรงกวายาตม
เนื่องจากเหลามีกลิ่นฉุน และหากกินบอย ๆอาจทําใหติดได จึงไมนิยมกินกัน
จะใชตอเมื่อกินยาเม็ดหรือยาตมแลวไมไดผล
5.การตมคั้นเอาน้ำ เปนการนําเอาสวนของตนไมที่มีน้ำมาก
ๆ ออนนุม ตําแหลกงาย เชนใบ หัว หรือเหงา นํามาตําใหละเอียด และคั้นเอาแตน้ำออกมา
สมุนไพรที่ใชวิธีการนี้กินมากไมไดเชนกัน เพราะน้ำยาที่ไดจะมีกลิ่นและรสชาติที่รุนแรง
ตัวยาเขมขนมาก ยากที่จะกลืนเขาไปที่เดียวฉะนั้นกินครั้งละหนึ่งถวยชาก็พอแลว
6.การบดเปนผง เปนการนําสมุนไพรไปอบหรือตากแหงแลวบดใหเปนผง
สมุนไพรที่เปนผงละเอียดมากยิ่งมีสรรพคุณดี เพราะจะถูกดูดซึมสูลําไสงาย
จึงเขาสูรางกายไดรวดเร็ว สมุนไพรผงชนิดใดที่กินยากก็จะใชปนเปนเม็ดที่เรียกวา
"ยาลูกกลอน" โดยใชน้ำเชื่อม น้ำขาวหรือน้ำผึ้ง เพื่อใหติดกันเปนเม็ด
สวนใหญ่นิยมใชน้ำผึ้งเพราะสามารถเก็บไวไดนานโดย ไมขึ้นรา
7.การฝน เปนวิธีการที่หมอพื้นบานนิยมกันมาก
วิธีการฝน คือ หาภาชนะใสน้ำสะอาดประมาณครึ่งหนึ่งแลวนําหินลับมีดเล็ก ๆ
จุมลงไปในหินโผลเหนือน้ำเล็กนอย นําสมุนไพรมาฝนจนไดน้ำสีขุนเล็กนอยกินครั้งละ
1 แกว
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น