เรื่องที่
6.2 อันตรายจากการใชยาแผนโบราณและยาสมุนไพร
อันตรายจากยาแผนโบราณ จากปญหาของยาแผนโบราณในสังคมไทย
สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)
รวมกับสํานักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) ไดมีการติดตามตรวจสอบและเฝาระวังการแพร
ระบาดของยาสมุนไพรที่ไมไดขึ้นทะเบียนตํารับยาแผนโบราณ ซึ่งเปนยาปลอมอยางสม่ำเสมอ
และ จากผลการตรวจวิเคราะหยาปลอมเหลานั้น พบวา
มีการปนเปอนของจุลินทรียที่กอใหเกิดโรคหรือการ ลักลอบนําสารเคมีที่ไมปลอดภัยตอผูบริโภคมาใสในยาแผนโบราณ
เชน เมธทิลแอลกอฮอล คลอโรฟอรม การใสยาแกปวดแผนปจจุบัน เชน อินโดเมทาซิน
หรือแมแตการลักลอบนํายาเฟนิลบิว ตาโซน และสเตียรอยด
ซึ่งเปนยาควบคุมพิเศษที่มีผลขางเคียงตอรางกายสูง ผสมลงในยาแผนโบราณ เพื่อใหเกิดผลในการรักษาที่รวดเร็ว
ซึ่งลวนแตเปนอันตรายตอผูบริโภคได โดยเฉพาะสารสเตียรอยด มักจะพบเพรดนิโซโลนและเดกซามีธาโซน
(Prednisolone) และ (Dexamethasone) ผสมอยูใน
สมุนไพรแผนโบราณที่ไมไดขึ้นทะเบียน สารสเตียรอยดที่ผสมอยูในยาแผนโบราณกอใหเกิดอันตรายตอรางกายไดมากมาย
เชน
- ทําใหเกิดแผลในกระเพาะอาหาร อาจถึงขั้นทําใหกระเพาะทะลุ
ซึ่งพบในผูที่ รับประทานยากลุมนี้หลายรายที่กระเพาะอาหารทะลุ ทําใหหนามืด
หมดสติ และอาจอันตรายถึงชีวิต ได โดยเฉพาะในผูสูงอายุ
หรือผูที่มีโรคประจําตัวอยูแลว - ทําใหเกิดการบวม (ตึง)
ที่ไมใชอวน
- ทําใหกระดูกผุกรอน และเปราะงาย
นําไปสูความทุพพลภาพได
- ทําใหความดันโลหิตสูง
และระดับน้ําตาลในเลือดสูงพบในบางรายที่สูงจนถึงขั้น เปนอันตรายมาก
- ทําใหภูมิคุมกันรางกายต่ำ มีโอกาสติดเชื้อไดงาย
นําไปสูความเสี่ยงที่จะติดเชื้อและ อาจรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได บทกําหนดโทษตามกฎหมาย
บทกําหนดโทษตามกฎหมายสําหรับผูกระทําความผิดฝาฝนกฎหมายในเรื่องของยา แผนโบราณ
มีดังนี้
ฝาฝนกฎหมายบทกําหนดโทษ
1. ผูผลิต ขาย
หรือนําเขายาแผนโบราณ โดยไมไดรับอนุญาตผูฝาฝนตองระวางโทษ จําคุกไมเกิน 3
ป และปรับไมเกิน 5,000 บาท (หาพันบาท)
2. ผูผลิต ขาย
หรือนําเขายาที่ไมไดขึ้นทะเบียนตํารับยาจะมีความผิดตองระวางโทษ จําคุกไมเกิน 3
ป หรือปรับไมเกิน 5,000 บาท (หาพันบาท)
หรือทั้งจําทั้งปรับ
3. ผูที่ผลิตยาปลอมจะมีความผิดตองระวางโทษจําคุกตั้งแต
3 ปถึงตลอดชีวิต และ ปรับตั้งแต 10,000 –50,000 บาท (หนึ่งหมื่นถึงหาหมื่นบาท)
4. ผูที่ขายยาปลอมจะมีความผิดตองระวางโทษจําคุกตั้งแต
1 ป – 20 ป และปรับตั้ง แต 2,000
–10,000 บาท (สองพันถึงหนึ่งหมื่นบาท)
5. ผูที่โฆษณาขายยาโดยฝาฝนกฎหมายตองระวางโทษปรับไมเกิน
100,000 บาท (หนึ่งแสนบาท) หลีกเลี่ยงการซื้อยาแผนโบราณที่อาจนํามาซึ่งอันตรายเพื่อความปลอดภัยในการใชยา
แผนโบราณ มีคาถาที่เปนขอหามซึ่งทานควรทองจําไวใหขึ้นใจ
1. หามซื้อยาแผนโบราณจากรถเรขายตามวัดหรือตามตลาดนัดโดยเด็ดขาด เพราะ อาจไดรับยาที่ผลิตขึ้นโดยผูผลิตที่ไมไดมาตรฐาน
ไมไดรับอนุญาตใหผลิตยา ไมไดขอขึ้นทะเบียนตาม ตํารับยา
เพราะยาอาจมีการปนเปอนของจุลินทรียในระหวางการผลิต หรือมีการลักลอบผสมยาแผน ปจจุบัน
อาทิ สารสเตียรอยด ฯลฯ เพื่อเรงผลการรักษาใหเร็วขึ้น
นํามาซึ่งอันตรายตอผูบริโภคได
2. หามซื้อยาแผนโบราณตามคําโฆษณาชวนเชื่อวา
ยาแผนโบราณนั้นสามารถรักษา โรคตาง ๆ ไดครอบจักรวาล เชน แกปวดเมื่อย เบื่ออาหาร
นอนไมหลับ โรคตับ โรคไต โรคหัวใจ หรือ โฆษณาวารักษาโรคมะเร็ง โรคเอดสได
เพราะลวนเปนการโฆษณาที่โออวดเกินจริง ไมไดรับอนุญาต ใหทําการโฆษณา
3.
หามใชยาที่มีผูอื่นมาเชิญชวนใหลองใชโดยอางวาเขาเคยใชมาแลวไดผล
อาการ เจ็บปวยหายทันที หรืออาการเจ็บปวยหายขาด เลือกซื้อยาแผนโบราณอยางไรจึงปลอดภัย
หากทานมีอาการเจ็บปวย และมิความจําเปนที่จะตองซื้อยาแผนโบราณมาใชโปรดควรพิจารณาดังนี้
1. ซื้อยาจากรานขายยาที่มีใบอนุญาตขายยาเทานั้น
2. สังเกตฉลากยาแผนโบราณที่ตองการซื้อ (จากรานขายยาที่มีใบอนุญาตขายยา) ที่ฉลากตองมีขอความสําคัญตาง
ๆ ดังนี้
- ชื่อยา
- เลขที่หรือรหัสใบสําคัญการขึ้นทะเบียนยา
ซึ่งก็คือเลขทะเบียนตํารับยานั่นเอง
- ปริมาณของยาที่บรรจุ
- เลขที่หรืออักษรแสดงครั้งที่ผลิต
- ชื่อผูผลิตและจังหวัดที่ตั้งสถานที่ผลิตยา
- วัน เดือน ป ที่ผลิตยา 123 - คําวา “ยาแผนโบราณ” ใหเห็นชัดเจน
- คําวา
“ยาใชภายนอก” หรือ “ยาใชเฉพาะที่” แลวแตกรณีดวยอักษรสีแดง เห็นไดชัดเจน
ในกรณีที่เปนยาใชภายนอก หรือยาใชเฉพาะที่
- คําวา “ยาสามัญประจําบาน” ในกรณีเปนยาสามัญประจําบาน
- คําวา “ยาสําหรับสัตว” ในกรณีเปนยาสําหรับสัตว
อยางไรก็ตามในกรณีที่ฉลากบนภาชนะบรรจุยาแผนโบราณมีขนาดเล็กตั้งแต
3 ตารางนิ้ว ลงมาผูผลิตจะไดรับการยกเวนใหไมตองแสดงบางขอความที่กลาวขางตน
อยางไรก็ตาม ฉลากยาแผน โบราณอยางนอยจะตองแสดงขอความ ชื่อยา
เลขทะเบียนตํารับยา วันเดือนปที่ผลิตใหผูบริโภค รับทราบ วิธีสังเกตเลขทะเบียนตํารับยาแผนโบราณ
มีดังนี้
1. หากเปนยาแผนโบราณที่ผลิตในประเทศ
จะขึ้นตนดวยอักษร G ตามดวยเลขลําดับ ที่อนุญาต......./ป
พ.ศ. ...... เชน เลขทะเบียน G20/42 2. หากเปนยาแผนโบราณที่นําเขาจากตางประเทศ
จะขึ้นตนดวยตัวอักษร K ตามดัวย เลขลําดับที่อนุญาต........../ป
พ.ศ. ...... เชน เลขทะเบียน K15/42 3. หากเปนยาแผนโบราณที่แบงบรรจุ
จะขึ้นตนดวยตัวอักษร H ตามดวยเลขลําดับที่ อนุญาต........../ป
พ.ศ. ...... เชน เลขทะเบียน H999/45 พบปญหาหรือมีขอสงสัยเกี่ยวกับยาแผนโบราณติดตอที่ใด
1. พบยาแผนโบราณที่ไมมีเลขทะเบียนตํารับ
2. พบการขายยาจากรถเรขาย
การขายยาตามวัด แผงลอยและตลาดนัด และสงสัยวา เปนยาปลอม
3. พบการโฆษณายาแผนโบราณที่โออวดสรรพคุณวาสามารถบําบัด
บรรเทา รักษา หรือปองกันโรคไดอยางศักดิ์สิทธิ์หรือหายขาด
4. สงสัยเกี่ยวกับยาแผนโบราณทานสามารถติดตอไปไดที่สํานักงานสาธารณสุข จังหวัดทุกแหง
หรือสํานักงานคณะกรรมการอาหารและโปรดอยาลืม....... ซื้อยาแผนโบราณครั้งใด ตองซื้อจากรานขายยาที่มีใบอนุญาตเทานั้น
และตรวจสอบฉลากใหรอบคอบกอนซื้อ วายานั้นมีเลข ทะเบียนตํารับยาที่ถูกตอง
124 2.2 อันตรายจากการใชยาสมุนไพร การใชสมุนไพรเพื่อการบํารุงสุขภาพและรักษาโรคไดสืบทอดมาชานาน
ปจจุบัน ไดรับความนิยมมากขึ้น และไดรับการสนับสนุนจากกระทรวงสาธารณสุข
โดยมีการศึกษาคนควา อยางจริงจัง เชน
การสงเสริมใหใชยาสมุนไพรและการบริการทางการแพทยแผนไทยในโรงพยาบาล ทั่วไป ผลิตภัณฑสมุนไพรทั่วไปจัดอยูในจําพวกอาหารหรือสวนประกอบอาหารที่ฉลากไม
ตองระบุสรรพคุณทางการแพทยหรือขนาดรับประทาน ดังนั้น
ผูใชผลิตภัณฑสมุนไพรสวนมากจึงตอง ศึกษาจากหนังสือหรือขอคําปรึกษาจากผูรูหรือแพทยทางเลือก
เชน แพทยแผนไทย แพทยแผนจีน เปน ตน สําหรับสมุนไพรที่ใชเปนยาสวนมากจะทําในรูปชา
สําหรับใชชงดื่ม ซึ่งมักมีรสขม หรือมีรสเฝอน
ทั้งนี้ไมควรหลงเชื่อชาสมุนไพรรสดีที่มีขายทั่วไป เพราะมักมียาสมุนไพรผสมอยูนอย
มาก นอกจากนี้ยาสมุนไพรที่อยูในรูปของยาชงดื่มแลว ยังมียาตม ยาดอง ยาผง
ยาลูกกลอน และยาใช ภายนอกดวย เปนยากพอกหรือยาประคบ
ขอควรระวังในการใชยาสมุนไพร
1. พืชสมุนไพรหลายชนิดมีพิษโดยเฉพาะถาใชไมถูกสวน เชน
ฟาทะลายโจร ควร ใชสวนใบออน แตไมควรใชกานหรือลําตน
เพราะมีสารไซยาไนตประกอบอยู ดังนั้นกอนใชยา สมุนไพรตองแนใจวามีอะไรเปนสวนประกอบบาง 2. กอนใชยาสมุนไพรกับเด็กและสตรีมีครรภ
ตองปรึกษาแพทยกอนทุกครั้ง
3. การรับประทานยาสมุนไพรควรรับประทานตามปริมาณและระยะเวลาที่แพทย
แนะนํา หากใชในปริมาณที่เกินขนาดอาจเกิดผลขางเคียงที่เปนอันตรายมาก
4. ตองสังเกตเสมอวา เมื่อใชแลวมีผลขางเคียงอะไรหรือไม
หากมีอาการผิดปกติ เชน ผื่นคัน เวียนศีรษะ หายใจไมสะดวก หรือมีอาการถายรุนแรง
ควรรีบปรึกษาแพทยโดยเร็ว สรุป ยาทุกประเภทมีทั้งคุณและโทษ การใชยาโดยขาดความรูความเขาใจหรือใชไม
ถูกกับโรค ไมถูกวิธี นอกจากไมเกิดประโยชนในการรักษาแลว
ยังอาจกอใหเกิดอันตรายได โดยเฉพาะยาแผนโบราณและยาสมุนไพรที่มีขายอยูทั่วไป
มีจํานวนไมมากนักที่ผานกระบวนการผลิต ที่ไดมาตรฐาน ดังนั้น
การเลือกใชยาดังกลาวจึงตองคัดเลือกยาที่ไดรับมาตรฐานอาหารและยา (อย.) ตลอดจนตองทราบสรรพคุณและวิธีการใชที่ถูกกับสภาพและอาการเจ็บปวยของแตละบุคคล
จึงจะเกิด ประโยชนตอสุขภาพอยางแทจริง ทั้งนี้
กอนใชยาทุกประเภทควรคํานึงถึงหลักการใชยาทั่วไป โดยอาน ฉลากยาใหละเอียดและใชอยางระมัดระวัง
ดังนี้ 125 ถูกขนาด หมายถึง ใชยาในปริมาณที่ไดผลในการรักษา
ไมใชในปริมาณที่มาก หรือนอยเกินไป ถูกเวลา หมายถึง
ใชยาใหถูกตองตามวิธีการใชที่ระบุในฉลากยา ถูกวิธี หมายถึง
ใชยาใหถูกตองตามเวลาที่ระบุในฉลาก เชน - ยากอนอาหาร
ควรรับประทานกอนมื้ออาหารอยาง นอยครึ่งชั่วโมง - ยาหลังอาหาร
ควรรับประทานหลังอาหารไปแลว อยางนอย 15 นาที - ยากอนอาหาร ควรปรับประทานหลังอาหารมื้อเย็น ประมาณ 3-4 ชั่วโมง ถูกโรค หมายถึง ใชยาใหถูกกับอาการเจ็บปวยหรือโรคที่เปน
ซึ่งจะตอง ไดรับ การวินิจฉัยจากแพทยหรือผูรูเฉพาะดานอยางถูกตอง เสียกอน กิจกรรม
ใหผูเรียนรวบรวมขอมูลตํารับยาแผนโบราณและยาสมุนไพรที่มีในทองถิ่นอยางนอย 2 ชนิด พรอมบอกสรรพคุณ
วิธีการใช สวนประกอบสําคัญ และผลขางเคียงหรือขอควรระวังในการใชดังนี้
ยาแผนโบราณ
·
ชื่อยา
·สรรพคุณ
·
สวนประกอบสําคัญ
·
วิธีการใช
·
ขอควรระวัง ยาสมุนไพร
·
ชื่อยา
·
สรรพคุณ
·
สวนประกอบสําคัญ
·
วิธีการใช
·
ขอควรระวัง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น