3.2 การเปลี่ยนแปลงเมื่อเข้าวัยหนุ่มสาว

                        เรื่องที่ 2 การเปลี่ยนแปลงเมื่อเขาวัยหนุมสาว

      พัฒนาการทางเพศและการปรับตัวเมื่อเขาสูวัยรุน

     วัยรุนจะมีการเปลี่ยนแปลงทางรางกายอยางรวดเร็ว และมีพัฒนาการทางเพศควบคู

กันไปดวย โดยเพศชายและเพศหญิงจะมีความแตกตางกัน

                             การเปลี่ยนแปลงทางรางกายของเพศหญิง

     

                 การเขาสูชวงวัยรุนของเด็กหญิงจะเกิดขึ้นเร็วกวาเด็กชาย คือ จะเริ่มขึ้นเมื่ออายุประมาณ 11-13 ป ตอมใตสมองจะผลิตฮอรโมนที่ไปกระตุนการเจริญเติบโต และกระตุนการทํางานของรังไขใหสรางเซลลสืบพันธุและผลิตฮอรโมนเพศหญิง ในชวงนี้วัยรุนหญิงจะมีการเจริญเติบโตอยางรวดเร็ว สวนสูงและนําหนักเพิ่มมากขึ้น อวัยวะเพศโตขึ้น มีขนขึ้นบริเวณหัวเหนาและรักแร เอวคอดสะโพกผายออก เตานมโตขึ้น อาจมีสิวขึ้นตามใบหนา สวนมดลูก รังไข และอวัยวะที่เกี่ยวของเจริญเติบโตขึ้น เริ่มมีประจําเดือน ซึ่งลักษณะการมีประจําเดือนในเพศหญิงจะเปนการบงบอกวา วัยรุนหญิงไดบรรลุวุฒิภาวะทางเพศแลว และสามารถตั้งครรภไดการมีประจําเดือน (menstruation) เปนปรากฏการณตามธรรมชาติที่เกิดในเพศหญิงเมื่อยางเขาสูวัยรุน โดยรังไขจะสรางฮอรโมนและผลิตไข ปกติไขจะเจริญเติบโตและสุกเดือนละ 1 ฟอง สลับกันระหวางรังไขซายและขวา เมื่อไขสุกจะหลุดออกจากรังไขแลวถูกพัดพาเขาไปในทอรังไขหรือปกมดลูก เพื่อรอรับการผสมจากตัวอสุจิของเพศชาย ในขณะเดียวกันฮอรโมนเพศหญิงที่ผลิตจากรังไขและสงไปตามรางกาย จะทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงของเยื่อบุมดลูก โดยในชวงสัปดาหแรกของรอบเดือน ผนังมดลูกจะหนามากที่สุด มีหลอดเลือดมาเลี้ยงมากมาย เพื่อเตรียมพรอมที่จะรับการเกาะฝงของไขที่ไดรับการผสมจากตัวอสุจิ ถาหากไขไมไดรับการผสม เยื่อบุมดลูกก็จะคอย ๆ หลุดออก หลอดเลือดบริเวณเยื่อบุมดลูกก็จะลอกหลุดและฉีกขาด ทําใหเลือดไหลออกทางปากมดลูกผานชองคลอดออกสูภายนอก เรียกวา ประจําเดือนอาการเมื่อมีประจําเดือน กอนมีประจําเดือน บางคนอาจมีอาการบางอยางเกิดขึ้นได เชน ปวดศรีษะ ทองอืดเฟอปวดเมื่อกลามเนื้อบริเวณหลังและบั้นเอว เตานมตึงและเจ็บหงุดหงิดงาย อารมณไมปกติหรือเบื่ออาหาร คลื่นไสอาเจียน

ขอควรปฏิบัติขณะมีประจําเดือน คือ ใชผาอนามัยอยางถูกวิธี และลางมือ

ใหสะอาดทุกครั้ง นอกจากนี้ขณะมีประเดือน บางคนมีอาการบางอยางดังกลาวขางตน และอาจมีการ

ปวดทองนอยเพิ่มดวย ซึ่งเปนอาการปกติที่จะหายไปเองเมื่อประจําเดือนหยุด หากมีอาการผิดปกติที่

รุนแรง เชน ปวดทองมากขณะมีประจําเดือน มีประจําเดือนนานเกิน 7 วัน หรือประจําเดือนมา

คลาดเคลื่อนจากปกติมาก ควรปรึกษาแพทยโดยเฉพาะสูตินรีแพทยผาอนามัยควรเปลี่ยนบอย ๆ อยางนอยวันละ 2-3 ครั้ง และทุกครั้งหลังอาบน้ําหรือหลังถายอุจจาระ รักษาความสะอาดของรางกายและเสื้อผาที่สวมใส ไมใชเสื้อผารวมกับผูอื่น ออกกําลังกายใหนอยลงกวาปกติ พักผอนใหเพียงพอ ทําจิตใจใหราเริงแจมใส ถามีอาการปวดทองนอยมากใหนอนคว่ําแลวใชหมอนรองใตทองนอยประมาณ 15-20 นาที ประจําเดือนจะออกไดดีและชวยใหทุเลาปวด อาจไมจําเปนตองใชยาแกปวด ควรรับประทานยาแกปวดหากมีอาการปวดมากถาปวดทองรุนแรงมากหรือมีเลือดออกมากผิดปกติควรรีบปรึกษาแพทย และขณะมีประจําเดือนไมควรอาบน้ําแบบแชในแมน้ําลําคลอง อางน้ําในบานหรือสระวายน้ํา เพราะเชื้อโรคในน้ําอาจเขาสูโพรงมดลูกได เนื่องจากปากมดลูกจะเปดเล็กนอย จึงควรอาบน้ําแบบตักหรือใชฝกบัว

การเปลี่ยนแปลงทางรางกายของเพศชาย

         

เด็กชายจะเริ่มเขาสูวัยรุนเมื่ออายุประมาณ 13-15 ป ตอมใตสมองจะผลิต

ฮอรโมนที่ไปกระตุนใหรางกายเจริญเติบโต และกระตุนใหอัณฑะผลิตเซลลสืบพันธุและฮอรโมน

เพศชายมีการเปลี่ยนแปลงของรางกายที่เห็นไดชัดโดยเฉพาะความสูงและน้ําหนักตัวที่เพิ่มขึ้น แขนขา

ยาวเกงกางไหลกวางออก กระดูกและกลามเนื้อแข็งแรงขึ้นและมีกําลังมากขึ้น เสียงแตก นมแตกพาน

มีหนวดเครามีขนขึ้นที่หนาแขง รักแร และบริเวณอวัยวะเพศ บางคนอาจมีสิวขึ้นบริเวณใบหนา

หนาอก หรือหลัง อวัยวะเพศโตขึ้นและแข็งตัวเมื่อมีความรูสึกทางเพศหรือถูกสัมผัส และมีการหลั่ง

น้ําอสุจิหรือน้ํากามออกมาในขณะหลับ (ฝนเปยก) ซึ่งเปนอาการที่บงบอกวาไดบรรลุวุฒิภาวะทางเพศ

แลว และยังหมายถึงการมีความสามารถที่จะทําใหเพศหญิงเกิดการตั้งครรภไดอีกดวย

การฝนเปยก (wet dream) เปนปรากฏการณตามธรรมชาติที่เกิดในเพศชาย

กลาวคือในดานรางกายลูกอัณฑะจะทําหนาที่สรางฮอรโมนเพศชายและตัวอสุจิ โดยจะเก็บสะสมไวที่

ถุงเก็บน้ําอสุจิ ในดานจิตใจและอารมณ ฮอรโมนเพศจะมีผลทําใหวัยรุนเริ่มมีความรูสึกทางเพศ และ

สนใจเพศตรงขาม เมื่อรางกายมีการผลิตน้ําอสุจิเก็บไวมากขึ้น ประกอบกับจิตใจและอารมณมีการ

เปลี่ยนแปลงดังกลาว จะมีผลทําใหเกิดความตึงเครียดของประสาท ในขณะหลับอาจฝน จินตนาการ

เกี่ยวกับเรื่องเพศหรือเรื่องที่หวาดเสียว สงผลใหถุงเก็บน้ําอสุจิรัดตัวทําใหตัวอสุจิและน้ําหลอเลี้ยงถูก

บีบเขาสูทอปสสาวะและขับเคลื่อนออกมาภายนอกโดยอัตโนมัติ ซึ่งเรียกอาการที่เกิดขึ้นนี้วา ฝน

เปยก ซึ่งนับวาเปนการผอนคลายความตึงเครียดทางจิตใจและอารมณทางเพศตามธรรมชาติ จึงไมถือ

วาผิดปกติแตอยางใด

1.3 ตอมไรทอที่มีอิทธิพลตอการควบคุมพัฒนาการทางเพศ

ตอมไรทอที่มีอิทธิพลตอการเจริญเติบโตและพัฒนาการของวัยรุนที่สําคัญ ไดแก

ตอมใตสมองหรือตอมพิทูอิทารี (Pituitary gland) ตอมเพศ (Gonads) ตอมไทรอยด (thyroid gland)

และตอมหมวกไต (adrenal or suprarenal glands) ซึ่งตอมไรทอแตละตอมสงผลตอการเจริญเติบโต

และพัฒนาการของวัยรุน

 1.4อารมณทางเพศ (sexuality) หรือความตองการทางเพศ (sexusl desire)

ในที่นี้จะหมายถึง ความรูสึกของบุคคลที่มีผลมาจากสิ่งเราภายในหรือสิ่งเราภายนอก

ที่เปนปจจัยที่มากระตุนใหเกิดความรูสึกทางเพศขึ้น โดยมีระดับความแตกตางมากนอยตางกัน ขึ้นอยู

กับความสามารถในการควบคุมอารมณและพื้นฐานทางดานวุฒิภาวะของแตละบุคคล

จากความหมายดังกลาวจะเห็นไดวา สิ่งเราภายในและสิ่งเราภายนอกเปนปจจัยสําคัญ

ที่จะสงผลใหอารมณและอารมณทางเพศเกิดขึ้น และเมื่อวิเคราะหในประเด็นที่เกี่ยวของกับ

ความสําคัญของอารมณทางเพศกับวัยรุนแลว สรุปประเด็นที่สําคัญได ดังนี้

1) อารมณทางเพศถือวาเปนสัญชาตญาณในการดํารงเผาพันธุของมนุษยที่

เกิดขึ้นตามธรรมชาติ เปนตัวบงชี้ประการหนึ่งที่แสดงใหเห็นถึงความสมบูรณของพัฒนาการทางดาน

รางกาย จิตใจ และอารมณของวัยรุน ที่กาวเขาสูชวงของวัยเจริญพันธุมากขึ้น

2) ปจจุบันสื่อหลายรูปแบบที่ปรากฏอยูในสังคมมีสวนชวยกระตุนแรงขับทาง

เพศ (Sex drive) ของวัยรุนใหเกิดอารมณทางเพศไดงายขึ้น การนําเสนอภาพหรือขอความที่เกี่ยวของ

กับเรื่องเพศผานสื่อตาง ๆ เปนปจจัยหนึ่งที่ยั่วยุใหวัยรุนเกิดอารมณทางเพศที่เสี่ยงตอการมีเพศสัมพันธ

ไดงายและเร็วขึ้น โดยสื่อตาง ๆ เหลานี้อาจอยูในรูปแบบของหนังสือหรือภาพยนตรบางประเภท รวม

ไปถึงขอมูลที่ไดจากการสืบคนดวยระบบอินเทอรเน็ต ซึ่งผลกระทบจากอารมณทางเพศในแงลบจะมี

มากยิ่งขึ้น หากวัยรุนขาดความรูความเขาใจในแนวทางการควบคุมอารมณทางเพศอยางถูกตอง จนใน

ที่สุดอาจนําไปสูพฤติกรรมเสี่ยงตอการมีเพศสัมพันธโดยไมตั้งใจ และนํามาสูปญหาตาง ๆ ในสังคมที่

เกี่ยวของกับพฤติกรรมทางเพศที่ไมเหมาะสมของวัยรุนได 3) อารมณทางเพศของวัยรุนหากขาดวิธีการควบคุมที่ถูกตอง จะนําไปสูปญหาพฤติกรรมทางเพศที่ไมเหมาะสมของวัยรุนมากขึ้น วัยรุนแมจะเปนวัยที่มีแรงขับทางเพศสูงกวาทุกวัย และพรอมที่จะมีเพศสัมพันธหรือมีบุตรไดก็ตาม แตสังคมและวัฒนธรรมของไทยก็ยังไมยอมรับที่จะใหวัยรุนชาย-หญิง แสดงพฤติกรรมทางเพศที่ไมเหมาะสมดังกลาว โดยเฉพาะการมี

เพศสัมพันธจนกวาจะไดทําการสมรสหรือยูในชวงวัยที่เหมาะสมอารมณทางเพศที่เกิดขึ้นในชวงการ

เขาสูวัยรุน เปนพัฒนาการอยางหนึ่งที่แสดงใหเห็นถึงความพรอมของรางกายที่จะสืบทอดและดํารงไว

ซึ่งเผาพันธุ โดยมีสิ่งเราสําคัญใน 2 ลักษณะ ประกอบดวย ลักษณะของปจจัยที่เปนสิ่งเราภายใน

(intrinsic stimulus) และลักษณะของปจจัยที่เปนสิ่งเราภายนอก (extrinsic stimulus)

 1) ลักษณะของปจจัยที่เปนสิ่งเราภายใน

ปจจัยที่เปนสิ่งเราภายใน ในที่นี้หมายถึง สิ่งเราซึ่งเปนผลที่เกิดจาก

กระบวนการเปลี่ยนแปลงตาง ๆ ที่เกิดขึ้นในรางกาย โดยไดรับอิทธิพลมาจากการทํางานของระบบ

ตอมไรทอ ซึ่งผลิตฮอรโมน ออกมาเพื่อกระตุนใหรางกายมีการพัฒนาอยางเปนระบบตอเนื่อง

ฮอรโมนเพศเปนปจจัยภายในที่สําคัญที่เปนสิ่งเราใหวัยรุนมีพัฒนาการของอารมณทางเพศเกิดขึ้น

และนําไปสูการเกิดความตองการทางเพศตามชวงวัย ในเพศชายฮอรโมนที่เปนปจจัยสําคัญในเรื่อง

ดังกลาว คือ ฮอรโมนเทสโทสเตอโรน สวนในเพศหญิง คือ ฮอรโมนเอสตราดิโอล และ ฮอรโมน

ฟอลลิคิวลาร

2) ลักษณะของปจจัยที่เปนสิ่งเราภายนอก

ปจจัยที่เปนสิ่งเราภายนอก ในที่นี้หมายถึง สภาพแวดลอมภายนอกตาง ๆ ที่

สามารถกระตุนหรือยั่วยุใหผูที่รับรู หรือไดรับการถายทอดเกิดความรูสึกที่เกิดเปนอารมณทางเพศขึ้น

ประกอบดวยสื่อรูปแบบตาง ๆ ที่กระตุนหรือยั่วยุใหวัยรุนเกิดอารมณทางเพศ ปจจุบันมีสื่อ

หลากหลายรูปแบบโดยเฉพาะ สื่อทางเพศ ไดนําเสนอภาพและ/หรือขอความที่เกี่ยวกับเพศ ซึ่งมักจะ

นําไปสูการกระตุนหรือยั่วยุใหผูรับสื่อโดยเฉพาะในวัยรุน ความหลากหลายของสื่อในลักษณะ

ดังกลาวทําใหมีผูเปรียบเปรยสื่อตาง ๆ เหลานี้เปน สินคาเพศพาณิชย ซึ่งนับวันจะมีการผลิตและนํามา

เผยแพรใหเห็นเพิ่มมากขึ้นคานิยมและพฤติกรรมที่ไมเหมาะสมในบางลักษณะของวัยรุน ผลจากสภาพ

ทางสังคมและวัฒนธรรมที่เกี่ยวของกับเรื่องเพศที่เปลี่ยนไป สงผลใหวัยรุนไทยเกิดคานิยม และมี

พฤติกรรมที่ไมเหมาะสมในหลายลักษณะ เปนตนวา คานิยมในเรื่องการแตงกายตามสมัยนิยม

(Fashion) ที่มากเกินควรของวัยรุน โดยไมคํานึงถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น เชน ลักษณะการสวม

เสื้อผาที่รัดรูป หรือเปดเผยสัดสวนรางกายของวัยรุนเพศหญิง ซึ่งการแสดงออกดังกลาวจะกระตุน

และยั่วยุใหวัยรุนชายเกิดอารมณทางเพศได นอกจากนี้ยังพบวาวัยรุนมักจะมีคานิยมที่เกี่ยวกับความ

ตองการในการแสดงออกโดยอิสระ เปนตนวา การเที่ยวเตรในเวลากลางคืน การสัมผัสรางกายของ

เพศตรงขาม หรือการจับมือถือแขนอยางเปดเผยในที่สาธารณะ การอยูตามลําพังสองตอสอง หรือการ

ไมใหความสําคัญในเรื่องการรักษาพรหมจารี ฯลฯ ซึ่งสิ่งตาง ๆ เหลานี้ถือวาเปนปจจัยภายนอกที่สามารถ

จะกระตุนหรือยั่วยุใหวัยรุนเกิดอารมณทางเพศขึ้นไดความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในขณะที่วัยรุนเกิดการ

เปลี่ยนแปลงทางเพศ อารมณเพศหรือความตองการทางเพศที่เกิดขึ้นกับวัยรุน ไมวาจะเกิดจากสิ่งเรา

ภายในหรือภายนอกก็ตาม มักจะทําใหเกิดการเปลี่ยนแปลงใน 2 ลักษณะสําคัญ ประกอบดวย

ลักษณะการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับสภาพจิตใจ และลักษณะการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับสภาพ

รางกาย

1) ลักษณะการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับสภาพจิตใจ

โดยปกติขณะที่คนเราเกิดอารมณทางเพศจะพบวา มีจิตนาการที่เกี่ยวของกับ

เรื่องเพศอยูในระดับหนึ่ง ซึ่งจะมากหรือนอยหรือมีความแตกตางกัน ยอมขึ้นอยูกับพื้นฐาน

ความสามารถในการควบคุมอารมณและความรูสึกของแตละคน และโดยทั่วไปพบวา ความตื่นเตน

ทางเพศที่เปนพื้นฐานของการเกิดอารมณทางเพศในเพศหญิงจะเกิดไดชากวาเพศชาย อยางไรก็ตาม

ทั้งเพศชายและเพศหญิงเมื่อเกิดอารมณทางเพศขึ้น หากความสามารถในการควบคุมอารมณและการ

จัดการในเรื่องดังกลาวไมดีพอ ก็มักจะสงผลใหเกิดปญหาทางดานสุขภาพจิตขึ้นได โดยเริ่มจากภาวะ

ทางดานจิตใจที่เกิดความเครียดขึ้น แลวนํามาสูภาวะของความวิตกกังวลที่เกี่ยวของกับเรื่องเพศ จน

อาจนําไปสูการขาดความเชื่อมั่นในตนเองได

2) ลักษณะการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับสภาพรางกาย

ขณะที่สภาพจิตใตมีการเปลี่ยนแปลงและแสดงออกถึงความตองการทางเพศ

ปฏิกิริยาของรางกายที่แสดงใหเห็นถึงภาวะความเปลี่ยนแปลงดังกลาวของรางกายจะเห็นไดชัดเจน

มากขึ้น โดยเฉพาะรางกายที่แสดงใหเห็นถึงภาวะความเปลี่ยนแปลงดังกลาวของรางกาย จะเห็นได

ชัดเจนมากขึ้น โดยเฉพาะบริเวณอวัยวะเพศที่มีการไหลเวียนของเลือดที่สงมามากขึ้น สงผลให

อวัยวะเพศเกิดการขยายตัวเพศชาย พบวาบริเวณองคชาตหรือลึงค (penis) จะมีขนาดเพิ่มขึ้นและแข็งตัว

ขึ้น ผนังที่หุมอัณฑะ (Scrotum) จะหนาขึ้น ลูกอัณฑะจะเคลื่อนตัวสูงขึ้น

เพศหญิง พบวาบริเวณอวัยวะเพศนอกจากจะขยายตัวแลว บริเวณชองคลอด

อาจมีการขับน้ําหลอลื่นออกมา รวมทั้งกลามเนื้อบริเวณดังกลาวยังอาจเกิดการหดรัดตัวขึ้นเปนระยะ

นอกจากการเปลี่ยนแปลงบริเวณอวัยวะเพศแลว ผลจากการเกิดอารมณทาง

เพศยังสงผลใหการสูบฉีดเลือดของหัวใจเพิ่มขึ้น ทําใหเลือดไหลเวียนเพิ่มขึ้น เปนผลใหผิวหนัง

บริเวณที่สังเกตได มีการเปลี่ยนแปลงเปนสีแดงเพิ่มขึ้น เชน บริเวณใบหนา ลําคอ อก และหนาทอง

นอกจากนี้ ในเพศหญิงหัวนมและเตานมอาจมีการขยายตัวขึ้น

ผลกระทบดานลบที่เกิดขึ้นจากการเกิดอารมณทางเพศของวัยรุน จนนํามาสู

ปญหาทางสังคมที่เห็นไดชัดอีกประการหนึ่งในปจจุบัน คือ การมีพฤติกรรมทางเพศที่ไมเหมาะสม

ของวัยรุน ซึ่งนํามาสูปญหาตาง ๆ ตามมา เปนตนวา การเกิดปญหาการตั้งครรภที่ไมพึงประสงคใน

วัยรุน การเกิดปญหาการติดโรคทางเพศสัมพันธและโรคเอดสในวัยรุน โดยปญหาเหลานี้ถือวาเปน

ผลกระทบที่สืบเนื่องมาจากการเกิดอารมณทางเพศของวัยรุนที่ไมไดรับการควบคุมและจัดการที่

ถูกตองเหมาะสม ซึ่งผลกระทบดังกลาวถือไดวาเปนปญหาทางสังคมที่สําคัญอีกประการหนึ่งใน

ปจจุบันแนวทางในการจัดการกับอารมณทางเพศของวัยรุน การจัดการกับอารมณทาง

เพศของวัยรุนมีแนวทางการปฏิบัติที่สําคัญอยู 2 ลักษณะ ประกอบดวย แนวทางการปฏิบัติเพื่อระงับ

อารมณทางเพศ และแนวทางการปฏิบัติเพื่อผอนคลายความตองการทางเพศ

หลีกเลี่ยงการปฏิบัติหรือการทําตัวใหวางหรือปลอยตัวใหมีความสบายเกินไปเชน การนอนเลน ๆ โดยไมหลับ การนั่งฝนกลางวันหรือนั่งจิตนาการที่เกี่ยวของกับเรื่องเพศ การอยูในสภาพของบรรยากาศที่มีแสงสีเสียงที่กอหรือปลุกเราใหเกิดอารมณทางเพศอยางไรก็ตาม แมในทางจิตวิทยาและในทางการแพทยจะมีความเห็นที่สอดคลองกันวา การบําบัดความใครดวยตนเองโดยทั่วไปจะไมกอใหเกิดความผิดปกติทั้ง

ทางรางกายและจิตใจ แตก็ไมควรปฏิบัติบอยจนเกิดความหมกมุนตอเรื่องดังกลาว ซึ่งจะกอใหเกิดเปนลักษณะนิสัยซึ่งอาจสงผลลบตอบุคลิกภาพและความเขมแข็งทางดานการควบคุมอารมณที่ดีได ดังนั้น หากมีความจําเปนและไมสามารถที่จะหลีกเลี่ยงการปฏิบัติในเรื่องดังกลาวได ควรระลึกและคํานึงถึง

หลักการปฏิบัติที่เกี่ยวของใน 3 ลักษณะที่สําคัญ คือ ตองคํานึงในหลักของความสะอาดเปนพื้นฐาน

ตองคํานึงถึงสถานที่ในการปฏิบัติ คือ ตองมีความเปนสวนตัว ไมประเจิดประเจอ และตองไมปฏิบัติ

ดวยวิธีการที่รุนแรง ซึ่งอาจกอใหเกิดบาดแผล หรือมีการอักเสบ หรือติดเชื้อได

 1.5 การปรับตัวทางเพศเมื่อเขาสูวัยรุน

เมื่อเขาสูวัยรุน เพื่อชวยใหสามารถปรับตัวไดอยางถูกตองและเหมาะสมกับ

เพศของตนดียิ่งขึ้น วัยรุนควรมีแนวทางในการปฏิบัติ ดังนี้

1) ศึกษาใหเขาใจถึงการเปลี่ยนแปลงทางเพศของรางกายและจิตใจ เมื่อยาง

เขาสูวัยรุน เราจะสังเกตเห็นวามีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นในตัวเราหลายอยาง บางอยางก็อาจทําใหเรา

ไมสบายใจ เชน วัยรุนชายบางคนไมอยากพูดคุยกับเพื่อนเพราะอายที่เสียงแตกพรา สําหรับวัยรุน

หญิงที่มีประจําเดือนเปนครั้งแรกอาจมีความรูสึกกังวลและมีอาการตาง ๆ เกิดขึ้น แตถาหากไดศึกษา

และทําความเขาใจเกี่ยวกับสภาพการเปลี่ยนแปลงดังกลาว จะทําใหเขาใจและสามารถปฏิบัติตนได

อยางถูกตอง

2) ปรับตัวเขากับเพื่อนตางเพศใหเหมาะสม วัยรุนเปนวัยที่มีการเปลี่ยนแปลง

ทางเพศหลายอยางทั้งชายและหญิงเริ่มมีความสัมพันธกันทางสังคมมากขึ้น ทําใหชายและหญิงตางมี

ความสนใจในเพื่อนตางเพศมากขึ้น การคบเพื่อนตางเพศไมใชสิ่งเสียหาย แตตองปฏิบัติตนอยูใน

ขอบเขตที่เหมาะสมและรูจักมารยาทที่ควรปฏิบัติตอกัน ดังนี้

ฝายชาย ควรใหเกียรติฝายหญิง ไมเกี้ยวพาราสีหรือฉวยโอกาส มีความ

บริสุทธิ์ใจ และควรใหความชวยเหลือฝายหญิง เชน ชวยถือของ สละที่นั่งให ไมแสดงกิริยาวาจาที่

ไมเหมาะสม เชน พูดจาหยาบโลน หรือใชกําลังรุนแรง เปนตน

ฝายหญิง ควรวางตัวใหเหมาะสม สงวนตัว ไมอยูในที่รโหฐานกับเพศตรง

ขามตามลําพัง ไมไปในที่เปลี่ยว แตงตัวสุภาพ ไมแสดงกิริยาวาจาที่ไมเหมาะสม เชน สงเสียงดัง หรือ

กลาวคําผรุสวาท เปนตน แสดงความมีน้ําใจและใหเกียรติฝายชาย

3) ควรรีบปรึกษาผูใหญเมื่อมีปญหาหรือมีอุปสรรคใด ๆ เกี่ยวกับเรื่องเพศ วัยรุน

สวนมากมักจะมีความวิตกกังวลในเรื่องตาง ๆ เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางดานรางกายและจิตใจ เมื่อ

มีปญหาเกิดขึ้นควรจะปรึกษาพอแม ครู ญาติพี่นอง และผูใหญที่ไววางใจ เพราะทานมีประสบการณ

มากกวาเรา ยอมจะชวยแนะแนวทางปฏิบัติที่ถูกตองใหแกเราได

4) ปฏิบัติตามขนมธรรมเนียมประเพณีอันดีงาม โดยการเคารพเชื่อฟงผูใหญ

หมั่นศึกษาเลาเรียน ไมประพฤติไปในทางชูสาวกอนเวลาอันเหมาะสม การยึดมั่นใน

ขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามจะชวยเตือนใจใหเราปฏิบัติในทางที่ถูก

2. วัยรุนกับการคบเพื่อน

วัยรุนเปนวัยที่ใหความสําคัญกับเพื่อนและตองการใหตนเองเปนที่นิยมชมชอบใน

กลุมเพื่อน การมีเพื่อนที่ดีจะทําใหวัยรุนมีผูที่คอยรวมทุกขรวมสุข ปรับทุกข ชี้แนะแนวทางในการ

แกไขปญหาอยางถูกตอง แตถาวัยรุนคบเพื่อนที่ไมดีก็จะชักนําไปสูทางที่ไมดี วัยรุนจึงควรรูจักเลือก

คบเพื่อนที่ดีและสรางความสัมพันธที่ดีกับเพื่อน ซึ่งจะชวยใหสามารถปรับตัวใหเขากับสังคมไดตอไป

2.1 หลักการคบเพื่อน

ควรมีหลักปฏิบัติในการคบเพื่อน คือวัยรุนควรพิจารณากลุมเพื่อนที่คบวามี

ความประพฤติเปนอยางไร ถาเพื่อนคนใดประพฤติตนในทางไมดี ก็ควรแนะนําและชักจูงใหเขา

ประพฤติในทางที่ดี รูจักปฏิเสธและไมหลงเชื่อคําชักชวนหรือปฏิบัติตามเพื่อนที่มีความประพฤติไมดี

เชน ชวนใหหนีเรียนเที่ยวกลางคืน เลนการพนัน เสพสารเสพติด เปนตน โดยในการพูดปฏิเสธนั้น

ใหปฏิบัติดังนี้ พูดดวยน้ําเสียงหนัก

แนนมั่นคง ควรบอกความรูสึกดีกวาบอกเหตุผลหรือขออาง เพราะความรูสึกเปนเรื่องสวนตัวของแต

ละบุคคล ถาบอกเหตุผลหรือขออาง เพื่อนอาจจะนําเหตุผลอื่นมาลบลางใหปฏิเสธไมได และรูจัก

แนะนําและชักชวนเพื่อนปฏิบัติกิจกรรมที่ดีและมีประโยชน เชน เลนกีฬา เลนดนตรี เรียน

ภาษาตางประเทศ เรียนคอมพิวเตอร เขารวมในกิจกรรมพัฒนาตาง ๆ ในชุมชน เปนตน โดยเลือก

ตามความสนใจและความเหมาะสมของตนเอง จะไดเปนการใชเวลาวางใหเกิดประโยชน

2.2 หลักทั่วไปในการผูกมิตร

หลักทั่วไปในการผูกมิตร มีแนวทางในการปฏิบัติ ดังนี้

1) รูจักยอมรับคําติชม เชน รับฟงความคิดเห็นหรือคําวิพากษวิจารณของผูอื่น

เกี่ยวกับตัวเราเองดวยความเต็มใจ เปนธรรม ไมลําเอียงเขาขางตนเอง และสามารถควบคุมอารมณได

2) รูจักอารมณขัน มองโลกในแงดี และควรเปนคนยิ้มงาย เปน

บุคลิกลักษณะที่ดีและเปนเสนหที่ทําใหผูพบเห็นหรือคบคาสมาคมดวยรูสึกชมชอบ เกิดความสุขและ

ความสบายใจ นับวาเปนสิ่งสําคัญยิ่งอยางหนึ่งที่จะนําไปสูการตอนรับและความรวมมือที่ดี

3) รูจักออนนอมถอมตน ไมคุยโออวดความสามารถของตน ไมพูดจาดูถูก

หรือยกตนขมผูอื่น และรูจักยอมรับขอบกพรองหรือความดอยของตนในดานตาง ๆ

4) รูจักรับผิดชอบตอหนาที่ เชน หนาที่สําคัญของนักเรียนคือเรียน ครูมี

หนาที่ใหการศึกษาอมรมแกนักเรียน นักศึกษา

5) รูจักประนีประนอม เมื่อเกิดปญหาหรืออุปสรรคขึ้น ควรจะมีการ

ประนีประนอมหรือรอมชอมกัน ซึ่งเปนวิธีการหนึ่งที่คนเราอาจตกลงกันไดอยางยุติธรรมและมี

เหตุผล

6) รูจักเอาใจเขามาใสใจเรา ใหคิดเสมอวาอะไรก็ตามที่เราเองไมชอบ ไม

ตองการใหผูอื่นกระทําตอเรา ก็จงอยากระทําสิ่งนั้นตอบุคคลอื่น และถาตองการใหบุคคลอื่นกระทํา

สิ่งใดตอเราก็จงกระทําสิ่งนั้นตอเขา

7) รูจักใหกําลังใจคนอื่น เชน ยกยองใหเกียรติ ใหกําลังใจผูอื่นดวยการ

ชมเชย รูจักแสดงความชื่นชมยินดีตอความสําเร็จของเพื่อนรวมหอง เพื่อนรวมงาน เปนตน

2.3 หลักในการสรางเสริมความสัมพันธอันดีกับกลุมเพื่อน

หลักในการสรางเสริมความสัมพันธอันดีกับกลุมเพื่อน มีแนวทางปฏิบัติ ดังนี้

1) รูจักตนเองและรูจักคนอื่น วัยรุนตองมีความเขาใจในความตองการของตน

และของเพื่อนยอมรับสภาพความเปนจริงของตน และยอมรับความแตกตางในตัวเพื่อนกับตัวเอง ไม

อิจฉาริษยาเพื่อนที่มีฐานะดีกวา หรือมีความสามารถมากกวา และไมยกตนขมทานหรือดูถูกเหยียด

หยามเพื่อนที่ดอยกวาตน แตใหยินดีกับความสําเร็จของเพื่อน และคอยชวยเหลือสนับสนุนเพื่อนหาก

มีโอกาส

2) มีมนุษยสัมพันธที่ดี รูจักพูด รูจักฟง เรียนรูที่จะพูดเรื่องตาง ๆ ในจังหวัด

ที่เหมาะสม เปดโอกาสใหเพื่อนไดแสดงความคิดเห็น และรับฟงความคิดเห็นของเพื่อน เอาใจใสใน

ตัวเพื่อน และใหความสําคัญกับเพื่อนดวยความบริสุทธิ์ใจ ตลอดจนมีความซื่อสัตยและจริงใจตอ

เพื่อน

3) การมองโลก ใหมองในแงที่เปนจริง ไมมองในแงดีจนเกินไป อันอาจถูก

หลอกลวงและคดโกงได แตไมมองคนในแงรายจนเกินไป อันจะทําใหเปนคนใจแคบ ไมรูจักการให

อภัย

4) มีน้ําใจเปนนักกีฬา ยอมรับผิดเมื่อรูวาตนผิด ปฏิเสธในสิ่งที่ตนไมสามารถ

ทําได เมื่อใหสัญญาอยางไรไวกับใครก็ตองพยายามทําตามสัญญานั้นใหดีที่สุด นอกจากนี้ยังตองรูจัก

เสียสละและใหอภัยแกเพื่อนเมื่อเกิดขอผิดพลาด โดยทําความเขาใจถึงสาเหตุที่ทําใหเกิดขอผิดพลาด

นั้น และรวมมือกันปรับปรุงแกไขตามสาเหตุที่เกิดขึ้นตอไป

หรือสงผลมากระทบ และเมื่อเกิดอารมณขึ้นก็มักจะพบวาพฤติกรรมการ

แสดงออกดังกลาว มักมีการเปลี่ยนแปลงหรือแตกตางไปจากสภาพเดิม ซึ่งสังเกตเห็นไดชัดเจนหรือ

อาจไมชัดเจน ทั้งนี้ขึ้นอยูกับความสามารถในการปรับสภาพอารมณของแตละบุคคล